สงครามสามสิบปี

          ขึ้นชื่อว่าสงครามคงไม่หนีไม่พ้นความสูญเสียที่เกิดจากความขัดแย้งต่างๆ บางครั้งความขัดแย้งก็เกิดจากความไม่ลงรอยกันทางความคิด ความแตกต่างทางศาสนา การขัดผลประโยชน์ระหว่างประเทศหรือภายในประเทศ บางสงครามนั้นสู้กันไม่ถึงเดือนก็จบ บางสงครามก็ยือเยื้อกันเป็นปี บางครั้งก็เป็นสิบปี ยี่สิบปี หรือสามสิบปีอย่างสงครามหนึ่งที่เคยเกิดขึ้นบนผืนแผ่นดินเยอรมันเมื่อนานมาแล้ว

Thirty Years' War

          สงครามสามสิบปี (Thirty Years' War) เกิดเมื่อปีค.ศ. 1618 - ค.ศ. 1648 เป็นสงครามที่ก่อความเสียหายไว้มากที่สุดในประวัติศาสตร์ยุโรปสงครามหนึ่ง สงครามส่วนใหญ่ปะทะกันในดินแดนเยอรมนีและเกือบทุกประเทศในยุโรปตอนนั้นต่างเข้าร่วมสงครามนี้ อีกทั้งสงครามสามสิบปียังเป็นหนึ่งในสงครามที่ยาวนานที่สุดครั้งหนึ่งของประวัติศาสตร์สมัยใหม่

พื้นที่ประเทศที่เข้าร่วมสงครามและกลายเป็นสมรภูมิ

สงครามสามสิบปีเป็นสงครามที่ต่อเนื่องมาจากสงครามความขัดแย้งระหว่างฝรั่งเศสกับราชวงศ์ฮับส์บูร์กที่เป็นราชวงศ์ที่ปกครองประเทศสเปนและอิตาลี อีกทั้งยังเป็นราชวงศ์ที่ปกครองในตำแหน่งของจักรวรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์ เพื่อชิงการเป็นมหาอำนาจในยุโรปและในที่สุดก็บานปลายไปเป็นสงครามที่ไม่มีเหตุผลใดเกี่ยวข้องกับศาสนา

สงครามสามสิบปี เป็นสงครามที่เกิดขึ้นระหว่างฝ่ายที่นิยมจักรพรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์ซึ่งนับถือ ศาสนาคริสต์นิกายโรมันคาทอลิกกับฝ่ายที่นับถือศาสนาคริสต์นิกายโปรเตสแตนท์ซึ่งสงครามครั้งนี้ได้แบ่งเป็น 4 ช่วงและแต่ละช่วงมีความหมายของสงครามต่างกันออกไป กล่าวคือ ในช่วงแรกของสงคราม เป็นเรื่องความขัดแย้งทางศาสนาระหว่างรัฐต่างๆในเยอรมันอย่างชัดเจน แต่ทว่าช่วงที่ 2 3 และ 4 ของ

สงครามกลายเป็นเรื่องระหว่างประเทศ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในช่วงที่ 4 เป็นช่วงที่ฝรั่งเศสที่เป็นประเทศที่นับถือนิกายโรมันคาทอลิกเข้าร่วมสงครามในฐานะผู้สนับสนุนฝ่ายโปรเตสแตนท์ จึงจะเห็นได้ว่าสงครามสามสิบปีไม่ได้มีแค่เรื่องความขัดแย้งทางศาสนาแต่ยังโยงใยไปถึงเรื่องความสัมพันธ์ระหว่างประเทศด้วย

สงครามร้อยปี

          สงครามร้อยปี (Hundred Years' War) คือความขัดแย้งหลายครั้งระหว่างสองราชวงศ์ ระหว่างค.ศ. 1337 ถึง ค.ศ. 1453 เพื่อแย่งบัลลังก์ฝรั่งเศส นำไปสู่สงครามระหว่างสองประเทศ คือ อังกฤษ และฝรั่งเศส ในสงครามอังกฤษสามารถบุกยึดฝรั่งเศสได้ทั้งประเทศเป็นส่วนใหญ่ แต่ในตอนท้ายฝรั่งเศสก็สามารถพลิกกับขึ้นมาเอาชนะอังกฤษและขับอังกฤษออกจากฝรั่งเศสได้

สาเหตุแห่งสงคราม

          ในค.ศ. 1324 พระเจ้าชาลส์ที่ 4 แห่งฝรั่งเศส สิ้นพระชนม์โดยไม่มีทายาท ทำให้ราชวงศ์กาเป-เชียงสายตรงต้องสิ้นสุดลง พระเจ้าเอ็ดวาร์ดที่ 3 แห่งอังกฤษทรงเป็นพระนัดดาของพระเจ้าชาลส์ที่ 4 เป็นพระญาติชายที่ใกล้ชิดที่สุดทางสายพระโลหิต จึงเป็นผู้มีสิทธิจะครองบัลลังก์มากที่สุด แต่ขุนนางฝรั่งเศส ไม่ต้องการให้กษัตริย์อังกฤษมาปกครองฝรั่งเศส จึงอ้างกฎบัตรซาลลิคของชนแฟรงก์โบราณว่า การสืบสันติวงศ์จะต้องผ่านทางผู้ชายเท่านั้น และให้ฟิลิปเคานท์แห่งวาลัวส์ ที่สืบเชื้อสายจากพระเจ้าฟิลิปที่ 3 ขึ้นครองราชย์เป็น พระเจ้าฟิลิปที่ 6 เป็นปฐมกษัตริย์ราชวงศ์วาลัวส์ ซึ่งเป็นสาขาของราชวงศ์กาเปเชียง ใน ค.ศ. 1331 พระเจ้าเอ็ดวาร์ดที่ 3 ทรงยินยอมที่จะสละสิทธิ์ในบัลลังก์ฝรั่งเศสทั้งมวลแต่ครองแคว้นกาสโคนี

          ในค.ศ. 1333 พระเจ้าเอ็ดวาร์ดทรงทำสงครามกับสกอตแลนด์ ซึ่งเป็นพันธมิตรกับฝรั่งเศส ตามสัญญาพันธมิตรเก่า (Auld Alliance) ทำให้พระเจ้าฟิลิปที่ 6 ทรงเห็นเป็นโอกาสจึงนำทัพบุกยึดแคว้นกาสโคนี แต่พระเจ้าเอ็ดวาร์ดทรงปราบปรามสกอตแลนด์อย่างรวดเร็วและหันมาตอบโต้พระเจ้าฟิลิปได้ทัน

Jeanne d'Arc วีรสตรีที่ถูกกล่าวหาว่าเป็นแม่มด

          จากหญิงสาวชาวบ้านธรรมดากลายไปเป็นวีรสตรีที่ช่วยฝรั่งเศสให้รอดพ้นจากกองทัพอังกฤษ…  จากวีรสตรีผู้เด็ดเดี่ยวกลายเป็นแม่มดเพราะความเข้าใจผิด… และจากแม่มดที่ถูกเผาทั้งเป็นกลายไปเป็นนักบุญที่คนฝรั่งเศสยกย่อง… 

โจนออฟอาร์ค  (Joan of Arc) 

          ฌาน ดาร์ก หรือ โจนออฟอาร์ค  (Joan of Arc) เกิดที่เมือง ดอมเรมี ในแถบที่ราบของแคว้นลอร์เรน ทางภาคตะวันออกของประเทศฝรั่งเศส ซึ่งในขณะนั้น ได้ถูกยึดครองโดยประเทศอังกฤษ และเธอถือกำเนิดในครอบครัวชาวนาตระกูล "ดาร์ค" ซึ่งมีหลักอาชีพเป็นเกษตรกร เธอเป็นคนที่เคร่งเรื่องศาสนาเป็นอย่างมาก โดยที่ทุกวันเสาร์ เธอจะชอบไปสวดมนต์ที่โบสถ์แบร์มงต์ ใกล้กับเมืองเกรอซ์ เป็นประจำ

เริ่มต้นสงครามประกาศอิสรภาพอเมริกา

          ผลที่ตามมาจากสงครามเจ็ดปีนั้นนอกจากจะทิ้งความสูญเสียไว้มากมายทั้งทางด้านประชาชน การเงิน กำลังทหารและกองทัพแล้ว สงครามเจ็ดปีนั้นยังคงทิ้งความขัดแย้งไว้ในพื้นที่ต่างๆมากมาย ไม่ว่าจะเป็นประเทศที่เป็นต้นเรื่องอย่างอังกฤษ ปรัสเซีย ฝรั่งเศส และออสเตรีย หรือประเทศอาณานิคมที่อยู่ภายใต้การปกครองของอังกฤษและฝรั่งเศส อย่างสหรัฐอเมริกา ที่อยู่ภายใต้การปกครองของสหราชอาณาจักร ก็ได้รับผลกระทบมาเช่นกัน
         
          ในตอนแรกก่อนที่จะถูกค้นพบนั้น อเมริกามีชนเผ่าดั้งเดิมคืออินเดียนแดง มีทรัพยากรที่อุดมสมบูรณ์ ทั้งพืชพรรณนานาชนิด ป่าไม้ ทุ่งหญ้า สัตว์ป่า ทองคำ 

แหล่งทรัพยากรต่างๆในอเมริกา

          แต่ในปีค.ศ.1492 คริสโตเฟอร์ โคลัมบัสได้เดินเรือและค้นพบทวีปอเมริกาโดยบังเอิญ ทำให้บรรดาประเทศนักล่าอาณานิคมในยุโรปอย่างสเปน โปรตุเกส ฝรั่งเศส และอังกฤษ เริ่มทยอยเข้ามารุกรานชาวพื้นเมืองดั้งเดิม และเข่นฆ่าพวกเขาเพื่อยึดดินแดน สเปนและโปรตุเกสไปปักธงที่ทางอเมริกาใต้ ทำให้อังกฤษและฝรั่งเศสต้องทำการแย่งชิงพื้นทางเหนือแทน ซึ่งต่อมาก็กลายเป็นอีกชนวนเหตุของสงครามเจ็ดปี 

          ชาวอังกฤษเริ่มทยอยอพยพไปสร้างอาณานิคมในอเมริกาเหนือตั้งแต่ต้นศตวรรษที่ 17 คนส่วนมากที่อพยพไปก็คือพวกชนชั้นล่างในสังคมที่เชื่อว่าจะสามารถไปเริ่มต้นชีวิตใหม่ที่อเมริกาได้ แต่ก็มีพวกนายทุนรายใหญ่ที่เข้าไปลงทุนเพื่อกอบโกยผลประโยชน์อยู่เหมือนกัน

สงครามเจ็ดปีคืออะไร?

            

            เคยได้ยินอาณาจักรที่ชื่อ ปรัสเซีย กันหรือเปล่า? หลายคนอาจงงว่าอะไรคือ"ปรัสเซีย" เขียนผิดหรือเปล่า รัสเซียไม่ใช่หรอ? จะบอกว่าไม่ได้เกี่ยวกันเลย ถ้าจะพูดให้เข้าใจง่ายๆก็คือ ปรัสเซียคือเยอรมันเก่า ความสัมพันธ์ก็คงคล้ายๆธนบุรีกับรัตนโกสินทร์
            ในตอนแรกปรัสเซียเป็นแค่ดินแดนเล็กๆของขุนนางคนหนึ่ง แต่เพราะ สงครามเจ็ดปี ทำให้อาณาจักรเล็กๆอย่างปรัสเซียกลายเป็นมหาอำนาจในยุโรปพอๆกับฝรั่งเศสและออสเตรียในขณะนั้น(อาจจะยิ่งใหญ่กว่าฝรั่งเศสกับออสเตรียด้วยซ้ำไป)
            แล้ว สงครามเจ็ดปี คืออะไรอีกล่ะ? บทความนี้จะมอบความตอบของคำถามนั้นให้แก่คุณเอง



            สงครามเจ็ดปี(Seven Year’ War) เกิดขึ้นในช่วงปี ค.ศ. 1756-1763 นับเป็นสงครามระหว่างประเทศมหาอำนาจในยุโรปที่ใหญ่ที่สุด คือ ฝั่งภาคีพันธมิตรอันประกอบด้วยออสเตรีย รัสเซีย ฝรั่งเศส กับฝั่งปรัสเซียและอังกฤษ 

ผู้ร่วมในสงคราเจ็ดปีทุกฝ่ายน้ำเงิน: บริเตนใหญ่, ปรัสเซีย, โปรตุเกต

พันธมิตรเขียว: ฝรั่งเศส, สเปน, ออสเตรีย, รัสเซีย, สวีเดน และพันธมิตร

            ในแคนาดา, ฝรั่งเศส และสหราชอาณาจักร คำว่า “สงครามเจ็ดปี” หมายถึงความขัดแย้งในทวีปอเมริกาเหนือ ที่รวมทั้งความขัดแย้งในยุโรปและเอเชียด้วย ในสหรัฐอเมริกาสงครามส่วนที่เกิดขึ้นที่นั่นมักจะเป็นที่รู้จักกันว่า “สงครามฝรั่งเศส-อเมริกันอินเดียน” แต่นักวิชาการและนักประวัติศาสตร์หลายท่านในสหรัฐอเมริกาเช่นเฟรด แอนเดอร์สันเรียกสงครามนี้ตามที่เรียกกันในประเทศอื่นว่า “สงครามเจ็ดปี” ไม่ว่าสงครามจะเกิดขึ้นที่ใด ในควิเบคความขัดแย้งนี้บางครั้งก็เรียกว่า “La Guerre de la Conquête” ที่แปลว่า “สงครามแห่งการพิชิต” ส่วนในอินเดียก็เรียกว่า “สงครามคาร์เนติค” (Carnatic Wars) ขณะที่การต่อสู้ระหว่างปรัสเซียและออสเตรียเรียกว่า “สงครามไซลีเซียครั้งที่ 3”

การปฏิวัติฝรั่งเศส (French Revolution)

           

           Eh-eh-o eh-o I was left to my own devices พอได้ยินท่อนนี้ก็รู้เลยว่าคือเพลงอะไร แน่นอนค่ะเป็นเพลง Pompeii ของวง Bastille ที่ทุกคนน่าจะชอบและรู้จักกันดี พอพูดถึงคำว่า Bastille แล้ว นอกจากชื่อวงที่ได้มากจากวันเกิดของนักร้องนำทรงผมเฟี้ยวฟ้าวแล้ว ย่อมนึกถึงวันชาติฝรั่งเศส เอาหล่ะค่ะ วันนี้เราจะมาพูดถึงการปฏิวัติฝรั่งเศส แล้วเกี่ยวกับคำว่า Bastille อย่างไร มาติดตามกันเลยค่ะ

            การปฏิวัติฝรั่งเศส Révolution française เป็นเหตุการณ์ครั้งสำคัญในประวัติศาสตร์ยุโรปที่ส่งผลต่อ การปกครองในหลายๆประเทศ โดยการปฏิวัติฝรั่งเศสเกิดขึ้นในปี ค.ศ. 1789 – 1799 โดยระบอบเก่าของฝรั่งเศสคือ ระบบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ ถูกโค่นล้มโดนประชาชนชั้นกลาง

สาเหตุของการปฏิวัติ

            การเปลี่ยนแปลงเข้าสู่ยุคปฏิวัติอุสาหกรรม การใช้เงินอย่างฟุ่มเฟือยโดยราชสำนัก การใช้ค่าใช้จ่ายไปกับการทำสงครามในต่างประเทศ การรับอิทธิพลทางความคิดเรื่องระบอบการปกครองจากต่างประเทศ การแก้ไขปัญหาทางเศรษฐกิจที่ผิดจุดเช่นการเพิ่มภาระภาษีให้กับฐานันดรที่ 3 แต่ยังคงละเว้นฐานันดรที่ 1 และ 2 ซึ่ง ฐานันดรที่ 1 คือ พระ ฐานันดรที่ 2 คือ ขุนนาง ฐานันดรที่ 3 คือประชาชนทั่วไป เพราะเหตุที่มีอภิสิทธิชนอย่างฐานันดร 1และ2 ทำให้เกิดความแตกต่างของชนชั้นเป็นอย่างมาก 

การปฏิวัติ

  ในปี ค.ศ. 1789 พระเจ้าหลุยส์ที่ 16 ทรงเรียกประชุมสภาฐานันดรขึ้น แต่เกิดปัญหาขึ้นพราะใช้ระบบนับคะแนนเป็นฐานันดร 1 ฐานันดร 1 เสียง แต่ไม่ยุติธรรม เพราะการลงคะแนนแบบนี้ทำให้ฐานันดรที่ 1 และ 2 เหนือกว่าฐานันดรที่ 3 จนมีข้อเสนอให้มีการนับคะแนนเป็น 1 คน 1 เสียง ข้อเสนอนี้ถูกปฏิเสธ กลุ่มฐานันดรที่ 3 ที่ไม่พอใจจึงเดินออกจากสภาและไปก่อตั้งสภาสมัชชาแห่งชาติขึ้นมา พระเจ้าหลุยส์เสนอว่าให้จัดการประชุมอีกครั้งในวันที่ 20 มิถุนายน แต่เหล่าสมัชชาแห่งชาติไม่เข้าร่วมด้วย แล้วไปจัดตั้งการประชุมของตนที่บริเวณใกล้เคียง คือ สนามเทนนิส ที่แท้จริงแล้วเป็นสนามแฮนด์บอล พวกเขาปฏิญาณตนว่าจะไม่ยุบสภานี้จนกว่าจะได้รัฐธรรมนูญ หนึ่งในนั้นมีบุคคลที่ชื่อว่า มักซีมีเลียง รอแบ็สปีแยร์

            ต้นเดือนกรกฎาคม ทหาร 30,000 นาย ได้วางกองกำลังรอบกรุงปารีสจากคำสั่งของพระเจ้าหลุยส์ ประชาชนได้จัดตั้งกองกำลังป้องกันชาติเพื่อความปลอดภัยของตนเอง ก่อเหตุจลาจลแล้วปล้นอาวุธ พวกเขามีอาวุธ แต่ขาดดินปืน แน่นอนคือ คุก Bastille สถานที่เก็บดินปืน

สงครามแย่งชิงราชสมบัติออสเตรีย จุดเริ่มต้นที่นำไปสู่สงครามเจ็ดปี

   
         จากการที่พระโอรสองค์โตในสมเด็จพระจักรพรรดิชาร์ลส์ที่ 6 (ค.ศ. 1685-1740) แห่งจักรวรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์และออสเตรียสิ้นพระชนม์ตั้งแต่ยังทรงพระเยาว์ ทำให้พระเจ้าชาร์ลส์ที่ 6 มีดำริที่จะให้เจ้าหญิงมาเรีย เทเรซ่า พระราชธิดาของพระองค์ครองราชย์ต่อ พระองค์ได้เตรียมการมานาน โดยให้การศึกษาแก่พระธิดาองค์นี้ และโปรดให้เขียนกฤษฎีกาอนุมัติกฎมณเทียรบาลฉบับพิเศษ ที่จะทำให้ธิดาคนโตสามารถสืบราชสมบัติต่อจากผู้เป็นพ่อได้

เจ้าหญิงมาเรียเทเรซ่า

         กษัตริย์หลายพระองค์ในยุโรปตอนเหนือก็เห็นด้วย แต่ก็มีบางส่วนที่ไม่พอใจ ซึ่งหนึ่งในนั้นก็คือ พระเจ้าเฟรเดอริคที่ 2 แห่งปรัสเซีย ที่คัดค้านอย่างรุนแรง จนนำมาซึ่งสงครามแย่งชิงราชสมบัติออสเตรีย

         ต่อมาพระนางมาเรีย เทเรซ่าได้อภิเษกกับเจ้าชายฟรานซิสแห่งลอร์แรน เมื่อวันที่ 12 กุมภาพันธ์ 1736 ในขณะที่มีพระชนมพรรษาเพียง 19 พรรรษา หลังจากนั้น 4 ปี พระเจ้าชาร์ลส์ที่ 6 ได้เสร็จสวรรคต พระนางมาเรีย เทเรซ่าต้องการให้พระสวามีร่วมปกครองออสเตรียด้วย จะได้มีสิทธิ์ขึ้นเป็นจักรพรรดิเเห่งอาณาจักรโรมันอันศักดิ์สิทธิ์ แต่ก็ใช่ว่าจะราบรื่น เพราะมีคนอ้างสิทธิ์ในการขึ้นครองบัลลังก์แห่งออสเตรียซึ่งก็คือ เจ้าชายชาร์ลส์ อัลเบิร์ด แห่งบาวาเรีย จากการที่พระองค์ได้อภิเษกกับพระธิดาในจักรพรรดิโจเซฟที่ 1 (พระเชษฐาของพระเจ้าชาร์ลส์ที่ 6) โดยพระองค์ได้รับการสนับสนุนจากฝรั่งเศส

         ส่วนอีกด้านหนึ่งพระเจ้าเฟรเดอริคที่ 2 แห่งปรัสเซียทรงเล็งเห็นแล้วว่าออสเตรียนั้นโดดเดี่ยวไร้พันธมิตร เพราะมีแต่คนจ้องหวังผลประโยชน์จากช่วงพลัดเปลี่ยนกษัตริย์ นำพันธมิตรบุกโจมตีไซลีเชียในเดือนธันวาคมปี ค.ศ. 1740 และยึดได้ในปี ค.ศ.1741